4711: de meisjes van de parfumfabriek

par·fum (het/de; o en m; meervoud: parfums)

1 reukstof in geconcentreerde vorm

~ Van Dale woordenboek

Het is inmiddels duidelijk dat de term ‘parfum’ niet uit mijn woordenboek mag ontbreken. Vorig jaar mei schreef ik een blogpost ter ere van de 100ste verjaardag van de iconische Chanel No. 5 parfum, je leest het hier. Vandaag schrijf ik echter over een parfum die nóg ouder is. Omdat mijn oma vroeger in een van deze fabrieken in Amsterdam heeft gewerkt samen met haar zusters, ben ik al lange tijd gefascineerd door deze parfum. Ik vertel jullie daarom graag het verhaal achter de eau de cologne van 4711.

Echt Kölnisch wasser

‘Eau de cologne’ is een Franse term en verwijst naar ‘Keuls water,’ een vloeistof gebruikt om lekker mee te kunnen ruiken. Je zult het misschien al raden, maar voor de oorsprong van deze vloeistof moeten we in Duitsland zijn. Keulen wordt ook wel de ‘stad der geuren’ genoemd. In 1709 werd hier de eerste parfumfabriek opgericht, genaamd ‘Farina gegenüber.’ Een lichte parfum als deze was in Duitsland een nieuw product in die tijd en daarom was het ook ontzettend duur. In 1792 begon de familie Mülhens met de verkoop van goedkoper Keuls water. Deze goedkopere eau de cologne kreeg vervolgens de naam 4711, naar het huisnummer van het pand in Keulen waar het geproduceerd werd.

Van 4711 naar simpelweg 7

In De Pijp in Amsterdam stond lange tijd ook een 4711 parfumfabriek. Het enige verschil is dat het huisnummer van dit pand in de Frans Halsstraat niet daadwerkelijk 4711 was, maar simpelweg 7. Hoewel er geen parfum meer gemaakt wordt, is de gevel nog altijd te herkennen als voormalige 4711 fabriek. In deze fabriek heeft mijn oma samen met haar zusters vroeger aan de lopende band gewerkt. Mij oma en ik hebben al van kleins af aan een goede band. Ik ga nog altijd graag bij haar op bezoek en dan vertelt zij mij altijd verhalen van vroeger. Soms dus ook verhalen over haar werk in de fabriek. Zo heeft zij heel wat flesjes voorzien van hun inhoud of van het kenmerkende gouden etiket. Mijn oma heeft uit deze tijd ook nog een hele verzameling parfumflacons overgehouden en ze gebruikt tot op de dag van vandaag nog stukken zeep.

Van (bijna Tiffany) blauw tot fleurig roze

Leuk feitje: wist je dat eau de cologne ook vaak gebruikt werd voor medische zaken? Zo werd het bijvoorbeeld gebruikt als iemand was flauwgevallen of als remedie tegen hoofdpijn!

Hoewel het recept van de 4711 parfum geheim gehouden wordt, is het een frisse geur van onder andere citrusvruchten en rozemarijnolie. De parfum werd dus vervolgens (door onder andere mijn oma) in prachtig geslepen glazen flacons gegoten en met de originele (bijna Tiffany’s) blauwe kleur verpakt. Hoewel de parfum een stuk minder verkocht wordt dan vroeger, wordt de parfum vandaag de dag nog altijd in Keulen gemaakt. Tegenwoordig zijn er ook verschillende varianten op het traditionele Keulse water. Zo kocht ik laatst een flesje uit de ‘floral collection’ met de geur van Magnolia. Deze parfumflacon is echter niet in het traditionele blauwe doosje gestopt, maar heeft een roze etiket. Laat ik dat toevallig nu ook niet heel erg vinden. Blauw of roze, ik ruik de komende tijd in ieder geval naar 4711.